Jarrera marxista bat gazteentzat berebiziko garrantzia duen eztabaida baten aurrean
“Noski, enpresariak dira, ekintzaileak. Droga-trafikoa daramaten pertsonak besteak bezalakoak dira, enpresa ekimen handiagoa dutelako eta besteei kalte egiteko kezka gutxiago dutelako izan ezik. Zentzu horretan, arduragabeagoak dira. Baina negozio bat dute, eta ahal bezainbeste lortzen saiatzen dira.” [1]
Horrela mintzatzen zen narkotrafikatzaileei buruz Milton Friedman, neoliberalismoaren eta Reagan eta Thatcher gobernuen ofentsiba eskuindarraren gurua. Pertsonaia honen hitzek agerian uzten dute kalamua legeztatzeari buruzko eztabaidan jokoan dagoen interes ekonomiko itzela.
Bere klasearen eta sistema honen ikuspegitik zilegi da irabazi ekonomikoen iturri oro eta berdin du zein ondorio sozial eragiten den. Are zilegiagoa egiten zaie, kasu honetan bezala, munduko negozio aberatsenetako batez ari garenean. Arazoa hasten da ezkerreko lerroetatik horrelako ideiak asimilatzen direnean eta drogen legeztatzea gazteen arazoen konponbide gisa aurkezten denean.
Zergatik orain?
Hauxe da, hain zuzen ere, azken hilabeteetan bizitzen ari garena. Gazteen langabeziari buruzko datuak hain izugarriak direnean, gaixotasun mentalak milioika gazterentzako epidemia bihurtu direnean, alokairuen prezioaren igoera izugarriak bizitza duina izateko eskubidea ukatzen digunean eta botiloien kontura kriminalizazio-kanpainaren erdian… kanpaina politiko eta mediatiko izugarria piztu da kalamua legeztatzearen onurez konbentzitzen saiatzeko.
Parlamentuan ordezkaritza duten ezkerreko alderdi guztiak, PSOE kontuan hartu gabe, kalamuaren merkaturatzea 'aisialdirako "erregularizatzearen alde agertu dira [2], hau da, orain alkohola erosi eta kontsumitu daitekeen modu berean.
Albisteak euforiaz bete ditu narkotrafikatzaileen sareak, eta El Pais bezalako egunkarien eta enpresaburu askoren txaloak piztu ditu, prest agertu baitira Espainiako Estatua kalamuaren ekoizpenean, banaketan eta merkaturatzean arrakasta ziurtatua izateko.
Gazteentzat eta langile klaseko familientzat kontua da ospakizunerako arrazoirik ba ote dagoen. Esan al dezakegu kanabisaren kontsumoa esponentzialki handitzeko aukera albiste ona dela?
Kalamuaren patronala prestatzen ari da
Jesús Rodríguez El País egunkariko zutabegileak oso argi azaldu du: "Inork ez du urre berdearen sukarra galdu nahi". Dagoeneko ez gara etxeko maria edo sukaldaritzako txokolatea trapitxeatzen ari, baizik eta sektore ekonomiko berri bat, 75 milioi kontsumitzaile dituena eta genetistak, kimikariak, logistikoak, kontulariak, abokatuak, komunikatzaileak, lobbyak eta inbertsio-funtsak izaten hasi dena. Ahaztu fumetak; atera gorbatak”.[3]
Eta ez zaio arrazoirik falta. Hainbat ikerketen arabera, kalamuaren salmentaren erregularizazioak mundu mailako 500.000 milioi dolarreko negozioa ekarriko luke soilik lau urtetan, eta, jakina, dozenaka mila Estatu espainiarrean.
Bost urte baino gutxiagoan, marihuanaren eta kanabisaren ekoizpena herrialdeko legezko industria nagusietako bat bihur liteke eta burtsan kotizatzeko aurreikuspenek Ibex-35eko balio handi asko baino kapitalizazio handiagoa ematen diete. Coca-Cola edo Philip Morris (munduko tabako-enpresarik handiena) bezalako korporazio handiak sektore berri honetan posizioak hartzen ari dira.
Gainera, Espainiako Estatua kalamuaren legezko hornitzaile gisa sartzeak konkista estrategikoa ekarriko lioke industriari, oztopo administratiborik gabeko kanal bat irekitzeko aukera emango bailuke Afrikako iparraldetik – mundu mailako laborantza-gune nagusia – Europaraino, non, aurreikuspenen arabera, legeztatutako kalamuaren munduko merkatu handiena garatuko baita [4].
Kalamua legeztatzeak, praktikan, haren kontsumoa erraztea eta sustatzea ekarriko luke, gure klasearen depresio une batean. Gure auzoak langabeziak, pobreziak eta esplotazio basatiak astinduak dauden bitartean, eta eszeptizismo eta frustrazio giroa gazteen artean hedatzen den bitartean, marihuana kontsumitzea irtenbide gisa proposatzea iruzurrezko tranpa besterik ez da. Aurrean ditugun arazo larriak ez dira konponduko alkoholaren eta marihuanaren kontsumoa handituz.
Klase agintariaren hipokresiak ez du mugarik. Boteiloiaren aurkako demagogian ari diren berberak marihuana legeztatzea bultzatzen dute. Hau da gaiaren funtsa.
Eta ez da gai moral abstraktu bat. Haxixa eta marihuana kontsumitzea errealitate soziala da. Alkoholismoa ere halakoxea da, gaitz ezkutu baina masiboa, baina ez da horretaz hitz egiten, burgesiari diru-sarrera lodiak ematen dizkiolako eta kontrol sozialerako eta desmoralizazio kolektiborako tresna gisa ere balio duelako.
Ez da aukera bat horrelako irtenbideak babestea, defendatzea eta bultzatzea milioika familia langileren benetako arazoak ezkutatzen saiatzeko. Jakina, klase agintariaren moral ustelak kontsumoaren errua gazteei leporatzen die eta asteburuetan porroak erretzen dituztenei isunak jartzeko eta jazarpen neurriak arbuiagarriak dira.
Hain zuzen ere, deskonposizio sozialaren testuinguru horretan aurkitzen dute drogek eremu ezin hobea hedatzeko, ez "aisialdirako", baizik eta jasaten dugun basakeria guztia jasateko.
Estatu Batuetako egoera ikustea besterik ez dago. Kaliforniako bezalako estatuetan marihuanaren ekoizpena lehen industria bihurtu da, eta heroina eta beste opioide batzuen kontsumoa historiako sarraski handienetako bat eragiten ari da [5]. Hori bai, farmazialariak izugarrizko negozioa egiten ari dira, masiboki errezetatzen baitira mendekotasun handia sortzen duten pilulak eta marihuana bera, Estatu askotan erregularizatuta dagoena.
"Legeztatzearen" ondorioz, ospitaleratzeak ugaritu egin dira, baita larrialdietako zerbitzuen bisitak ere, eta kalamuaren kontsumoarekin zuzenean lotutako arazo mentalak larriagotu egin dira. [6] Benetan, politika horiek sustatu nahi dituzte Espainiako Estatuan?
Legeztatzearen eta merkatu kapitalisten kontrolaren mitoa
«Soilik merkatua erregulatzen denean kontrola daiteke hori», dio Marta Rosique ERCkoak [7], kalamua legeztatzearen aldeko beste defendatzaileetako batek. Baina agian politikari horiek ez dute ikusten zer gertatzen den energia elektrikoaren merkatu "arautuarekin" edo higiezinen merkatuarekin. Ez dago argiaren eta alokairuen prezioa ikusi besterik. Baina kasu honetan are dramatikoagoa da, milaka pertsonaren osasunaz eta bizitzaz hitz egiten ari garelako.
Merkatu kapitalistaren erregulazioa utopia bat da, erreformistek monopolioen aurrean panazea gisa defendatu arren. Sistema horren pean, drogak merkantzia integratuagoa dira nazioarteko ekoizpen- eta banaketa-kateetan. Klase nagusiak bere hedadura bilatuko du beti bere onura maximizatzeko, eta horrek, kostu sozialen hizkuntzara itzulita, milaka adikzio berri sortzea ekarriko du.
Legeztatzeak ez ditu kapitalismoaren barne-joerak arintzen; aitzitik, Estatuaren aparatuaren eta narkoen arteko harremana formalizatzen du, eta enpresari errespetagarri bihurtzen ditu, modu legitimoan beste produktu baten saltzaile gisa.
Baina produktu hau pozoi korrosiboa da, gure auzoak marjinaltasunean eta indarkerian murgiltzen dituena. Estatu burgesaren teknizismo legalak eta borra errepresiboa erabat antzuak dira minbizi honen aurrean. Arazo hori antolaketari eta zapalduek gizartea eraldatzeko duten borrokari baino ezin zaie aurre egin.
Norbaitek gogorarazi beharko lieke UP, ERC, Mas Pais eta EH Bilduko politikariei narkoak beti aritu direla erakundeen eta lege kapitalisten babespean. Ez dira klase agintaritik kanpoko talde bat, klasearen parte dira. Ezinezkoa da egungo droga-kopuruak fabrikatzea farmazialariek hornigaiak eman gabe edo banku nagusiek dirua garbitzen lagundu gabe.
Kanabisaren negozio-katea Rifeko laborantzetan hasten da, baina Ibexeko eta banku handiko administrazio-kontseiluetan amaitzen da. Harreman horrek Estatuaren aparatuaren beharrezko lankidetza ere eskatzen du. Drogaren aurkako Meridako talde osoaren [8] inputazioa poliziak, epaileak eta kargu politikoak narkotrafikoan inplikatzen dituen zerrenda amaigabe baten azken adibidea da. [9] [10]
Klaseko alternatiba iraultzailea
Marxistentzat drogen arazoa ez da epaiketa moral edo legalen kontua. Gure jarrera ikuspegi iraultzaile batetik zehazten da, hau da, zapalduei beren askapenaren aldeko borrokan aurrera egiteko balio dien guztitik. Drogak eraitsi nahi dugun sisteman eta gure klasearentzat zein rol sozial jokatzen duen ulertzea da kontua. Drogak ez dira soilik irabazi ekonomikoak kapitalistentzat, gazteak eta langileak bereizteko, atomizatzeko eta asimilatzeko kontrol sozialeko arma ere badira.
Hori da droga legeztatzea irtenbide gisa defendatzen dutenek ulertu beharko luketena. Gure borroka, gure klasearena, kapitalismoak bere forma guztietan inposatzen digun basakeria suntsitzailetik askatzeko da, non drogek jokatzen duten paper toxiko eta alienatzailearen aurkako borroka funtsezkoa den. Droga-mendekotasunaren aurkako borroka langile klaseak eta zapalduek modu antolatuan bakarrik konpon dezakete.
Errepresioa nahiz legeztatzea ez dira gai arazoari aurre egiteko, ordena kapitalista gaitz horretatik elikatzen delako ekonomikoki eta sozialki. Programa iraultzaile baten bidez bakarrik erantzun daiteke. Irtenbidea narkoen eta negozio hori sostengatzen duten bankuen aberastasunak desjabetzetik hasten da, baliabide horiek droga mendekotasunaren aurkako programetan inbertitzeko eta gure bizi-baldintzak hobetzean, aisialdirako, kulturarako eta hezkuntza publiko duinerako sarbidea hobetzean inbertitzeko alegia.
[1] “La gente que lleva el tráfico de drogas (por supuesto, son empresarios, emprendedores) no son distintos del resto, excepto en que tienen más iniciativa empresarial”
[2] Cuatro partidos intentando regular el cannabis de uso adulto y un muro llamado PSOE
[3] Cannabis, el negocio millonario que apunta a convertirse en el pelotazo del siglo
[4] El gigante del cannabis en EEUU entra en España con la compra de una empresa con licencia para cultivar
[5] La sobredosis de opiáceos ya es la primera causa de muerte evitable en EEUU
[6] Marijuana and acute health care contacts in Colorado
[7] Cuatro partidos intentando regular el cannabis de uso adulto y un muro llamado PSOE
[8] Detenidos todos los policías del grupo de estupefacientes de Mérida en una operación antidroga
[9] "Euskal-fariña": un libro de investigación relata la historia del "narco-oasis vasco"
[10] Nacho Carretero: “En Galicia todavía hay tolerancia con el dinero que venía del narcotráfico”